Karaciğer (KC) Yağlanması

Karaciğer (KC) Yağlanması

Tıbbi olarak adı hepatik steatoz olan karaciğer yağlanması, karaciğerde fazla yağın birikmesi sonucu oluşan karaciğer hastalığıdır. Biliyorsunuz, KC besinlerin barsaklardan sindirilip emildikten

sonra geldiği yerdir. Ana Metabolizma Yeridir. Moleküler Üretim ve Detoks merkezidir. Moleküllerin büyük çoğunlukla ilk uğrak yeridir. KC yağlanması, KC hücrelerinde çeşitli nedenlerle aşırı derecede yağ birikmesidir.

2 türlü KC yağlanması vardır:

1- Alkolsüz bağlı olan

2- Alkole bağlı olmayan

KC’de yağlanma oranı %30’dan daha fazla olunca laboratuvar ve/veya klinik belirtiler ortaya çıkar. 

Alkol tüketen kişilerde alkole bağlı karaciğer yağlanması görülürken, alkol kullanmayan kişilerde karaciğer yağlanmasının en temel sebebi şişmanlıktır, yani görünen kısımlarda yağlanma varken görünmeyen bölgelerde, başta KC olmak üzere iç organlarımızda da yağlanma meydana gelmektedir.

Kan şekeri, trigliserid, kolesterol, lipid yüksekliği de karaciğer yağlanmasına yol açarlar.

KC yağlanması şişman olmayan ve normal VKI’ne sahip olan kimi hastalarda belirti göstermeyebilir. Tesadüfen USG ile tanı konulur. Ama dikkatle irdelenirse; bu kişilerde karaciğer yağlanmasının yanında karın ağrısı, yorgunluk, kilo kaybı, ciltte sararma ve karaciğer büyümesi olabilir.

Karaciğer Yağlanması Neden Olur?

Yoğun alkol tüketimi, obezite, diyabet ve trigliserid seviyesinin yüksek olmasına bağlıdır. Ayrıca hızlı kilo verme ve sağlıksız, yetersiz ve dengesiz beslenme de karaciğer yağlanmasına neden olur.

Karaciğer Yağlanması Genellikle Şu Durumlarda Gözlenir:

Yoğun alkol tüketimi

Obezite

Diyabet

Trigliserid, Lipid ve Kolesterol yüksekliği

Tansiyon yüksekliği

Hareketsiz yaşam

Yetersiz, Dengesiz ve Sağlıksız beslenme

Hepatit C hastalığı

Tiroid bezinin az çalışması-Hipotiroidi

Bazı ilaçların etkileri

Karaciğerimiz bir detoks merkezi olduğundan, alınan alkol KC’e taşınır. Karaciğerin görevlerinden biri, tüketilen alkolü parçalamaktır. Ancak çok fazla alkol tüketildiğinde KC bu alkolü parçalayamaz ve yağlanma ortaya çıkar. Bu nedenle aşırı alkol tüketimi karaciğer yağlanmasının temel sebeplerinden biridir.

Şişmanlık:

Fazla kalori tüketmek ve aşırı kilo almak karaciğerde yağ birikmesine neden olur. Beslenme sonrasında yağların ilk ulaştığı yer olan Karaciğer, eğer yağ miktarı kendisinin işleyeceğinden çok olursa, iş yükü nedeniyle gerektiği gibi işleyip parçalayamaz ve çok fazla yağ birikimi meydana gelir. Obeziteye ilave diyabet veya yüksek trigliserit, kolesterol ve lipit gibi başka hastalıkları olan kişilerde karaciğer yağlanması daha kolay ortaya çıkar. Bunun tersi de mümkündür.

Çok fazla yağlı ve şekerli besinler tüketilmesine bağlı olarak kandaki kolesterol oranı yükselir. Kolesterol yüksekliği de karaciğerlerde hasar meydana getirmesiyle birlikte karaciğer hücrelerinde yağlanma oluşturur. İnsülin direncinde de yağlanmalar meydana gelir.

Yüksek Tansiyon:

Obezite, diyabet, trigliserid ve kolesterol yüksekliğiyle birlikte yüksek tansiyon seviyeleri de birçok organı olumsuz etkilediği gibi karaciğerin yağlanmasına da sebebiyet verir.

Hareketsiz Yaşam:

Hareketin olmadığı bir yaşam, karaciğer fonksiyonlarının düzgün çalışmamasına neden olarak yağ birikimine yol açabilir.

Karaciğer Yağlanmasının Belirtileri Nelerdir?

Karaciğerdeki yağlanmasıyla belli belirsiz başlayan şikayetler, Yağlanma ilerlediğinde; kronik yorgunluk, kilo artışı veya kilo kaybı, halsizlik ve güçsüz hissetme, iştah kaybı, ödem, mide bulantısı ve vücudun kanamaya daha yatkın hale gelmesi yaşanan belirtilerdir. Bunlara ilaveten KC Fonksiyon testlerinde de bozukluklar meydana gelebilir. 

Karaciğer Yağlanmasında Ortaya Çıkan Belirtiler Şunlardır:

Kaşıntı

Aşırı yorgunluk

Cilt ve göz akında sararma (sarılık)

İdrar renginde koyulaşma

Karın ağrısı

Bacaklarda ve karında şişlik, ödem

İştah ve kilo kaybı

Mide bulantısı ve kusma

Vücudun kanama ve morarmaya yatkın hale gelmesi

Deride kılcal damar yapılarında bozulmalar ve yeni kan damarlarının oluşması

Karaciğerin büyümesi-Hepatomegali

Adet düzensizlikleri

Yağlanma ileri boyutlara ulaştıysa ve karaciğere zarar vermeye, KC dokularında sirotik süreçler ve KC kanallarında tıkanıklık başladıysa kan kusma, dışkının siyah renge dönüşmesi ve idrarda koyuluk ortaya çıkabilir.

Tanı Nasıl Konulur?

Tanı genellikle herhangi bir nedenle kan testleri ve USG yapıldığında tesadüfen konulur. Bazen hiç bir risk faktörleri olmayan kişilerde de karaciğer yağlanması görülebilir. Genetik faktörler söz konusu olabilir. Alkol alan ama bunu gizleyen hastalarda tanı güçlüğü yaşanabilir.

KC yağlanması ileri boyutlara taşındığında ve Kan testleri bozukluğu başladığında artık hepatosteatoz hastalığı ortaya çıkmıştır. Bu durumda artık tedavisi kaçınılmazdır. Diyet tedavileri, Beslenmenin yeniden düzenlenmesi, Alkali yaşam, egzersizler, kötü alışkanlıkların bırakılması gibi bir çok argümanın birlikte organize edilmesi ve yaşam tarzının değiştirilmesi gerekir. Duruma ve altında yatan hastalık sebeplerine göre ilaç ve takviye gıda uygulamaları da başlanabilmektedir.

KC yağlanmasına sebep olan ciddi hastalıkların mutlaka ayırt edilmesi gerekir. Çünkü bu hastalıkların tedavisi hem zor, hem süreç isteyen hem de olumlu sonuçlara her zaman ulaşamadığımız durumlardır. Örneğin; alkolik karaciğer hastalığı, viral hepatitler (hepatit B ve hepatit C), ilaç toksisitesi (kortikosteroidler, tamoksifen, amiadarone, methotrexate, lomitapide ve mipomersen gibi), Wilson hastalığı (karaciğerde bakır birikmesi ile karakterli), hemokromatozis, alfa-1 antitripsin eksikliği ve otoimmun hepatitler gibi hastalıklar…

Ayrıca açlık, süratli zayıflama, parenteral (damar yolu ile) beslenme, Abetalipoproteinemi ve Lipodistrofi makroveziküler karaciğer yağlanması yapan ve konumuz dışında kalan hastalıklardır.

Şunu bilmekte fayda var: Sadece karaciğer yağlanması olan hastalardaki seyir iyi huyludur ve siroza ilerleme riski düşüktür. Ama inatlaşılırsa ve yaşam tarzı, beslenme modeli değiştirilmezse KC hasarı ve Siroz ortaya çıkabilir. Alkol dışı yağlı karaciğer hastalığı olanlarda hastalığın gidişatı ile ilgili en önemli bulgu, karaciğerde iltihabi aktivite ile birlikte fibrozisin yani bağ dokusu birikmesinin olması ve fibrozisin derecesidir. Yani KC hücrelerimizin yerini bağ dokusu hücreleri alır. KC biyopsi süreçleri başlar bu aşamalarda…

Karaciğer Yağlanması Tedavisi Nasıl Yapılır?

Yukarıda bahsedilen ciddi hastalıkların dışında gelişen Karaciğer yağlanmasının tedavisinde ilk adım; hastanın sağlıklı, dengeli ve alkali bir yaşam tarzıyla kilo vermesi ve eğer kullanıyorsa alkolü bırakmasıdır. Yapılan araştırmalara göre; Kilonun yüzde 5’i verildiğinde olumlu iyileşme başlamakta, eğer kilonun yüzde 10’u verilirse karaciğer hastalıkları gerilemektedir.

Eşzamanlı olarak diyabet veya insülin direnci varsa onun da regüle edilmesi, şeker düzeyinin belirli sınırlarda tutulması, diyet ve ilaçlarla şekerin ve insülinin düzenlenmesi de karaciğer yağlanması sorununun çözülmesini sağlar.

Kolesterol varsa yine diyet ve ilaçlarla hastanın karaciğer yağlanması sorunu azaltılabilir, karaciğerin eskiye dönüşü sağlanabilir. Bu hastaların çoğunda kolesterol ve trigliserid yüksekliği görülmektedir.

Yapılan araştırmalarda yağlanmadan dolayı karaciğer testleri yüksek hastalarda kolesterol ve trigliserid yüksekse kolesterol düşürücü ilaçların kullanılmasının karaciğere yararlı olduğu görülmüştür.

Eğer KC’i yapılacak aktif tedaviler ve yaşam-beslenme tarzı değişiklikleri fayda etmez ve hastalık ilerlerse son çare olarak karaciğer nakli çözüm olabilir. Karaciğer yağlanması olan hastalar nakilde de özel bir grubu oluştururlar. Bu hastaların zayıflaması önceliklidir.

Karaciğer Yağlanmasına Hangi Gıdalar İyi Gelir?

Sofra şekeri ve yüksek fruktozlu mısır şurubu, glikoz gibi ilave şekerleri ve ürünlerini kullanmamak

Başta enginar, baklagiller, süt ürünleri ve et olmak üzere bazı besinler karaciğer yağlanmasına iyi gelir.

Ispanak ve brokoli gibi yeşil yapraklı sebzeler

Zerdeçal

Somon, ton balığı, alabalık, sardalya gibi omega-3 yağ asitlerinden zengin balıklar

Enginar ve yaban mersini gibi antioksidan kaynağı sebze-meyveler

Bezelye, nohut, çavdar ve yulaf gibi lifli baklagiller ve tam tahıllar

Zeytinyağı, avokado yağı ve kanola yağı gibi doymamış yağlar

Karaciğer Yağlanması Nasıl Önlenir?

Günde 30 dakika tempolu yürüyüş yapmak

Ağırlıklı egzersizle beraber kas egzersizleri yapmak

Metabolizmayı düzenleyen beslenme alışkanlıkları ve özellikle Alkali Yaşam ve Beslenmek

Antioksidanlardan zengin beslenmek

Günde 3 kez Filtre Kahve içmek

Tekli doymamış yağ asitleri içeren zeytinyağı, balık ve sebze tüketilmek, omega 3 almak

Yağdan, rafine şekerden ve unlu mamullerden kaçınılmak

Raf ömrü olan, koruyucu içeren, kapalı kutulardan ve endüstriyel ürünlerden uzak yaşam

Maalesef, KC yağlanması ciddi bir sorundur. Eğer sizde de böyle bir durum varsa Lütfen doktorunuzla konuşun ve bu problemin çözümü için gereken adımları atın ve bugünden itibaren yeni bir yaşama başlayın…